Soap making (cold process)

Today I am making soap using the cold process method. If you google this you will find loads of websites explaining this method.
My aim here is just to show how easy it is, or can be, to make your own soap with simple tools and supplies most people already have in their kitchen.

I will post some recipes and links at the bottom.

---

Items you will need to make soap:
* An enamel pan for mixing your fat with the lye (and also melting solid wax or butter if you are using any) You could us a stainless steel pan too, but not an aluminium one.
* Fat. You can make soap with just olive oil, sunflower oil or coconut oil. Usually soap is a mix of oils, but you can just use what you have.
* Scale to measure all ingredients, Exact measuring is important so you need a digital scale.
* Lye (sodiumhydroxide, caustic sode, NaOH, you can buy it as the little white grains that you poor in your sink if the drain is blocked, but do make sure it’s pure NaOH, no other ingredients)
* A mold to poor your soap in. This can be a special soap mold, ur just cut open an empty milk carton and poor the liquid soap in there.

* a heat resistant bowl to mix the lye with water
* a whisk, spoon or stick blender
* protective glasses and gloves, just rubber cleaning gloves are fine.

I decided on using a blend of different oils for making my soap. I didn’t buy anything specially for making this soap, I just used what I already had. Different oils have different qualities, they produce a different bar of soap. Also every oil/fat needs their own amount of lye to turn it into soap. So if you see a soap recipe online that uses almond oil and you want to substitute that for another oil or fat never just swap it and use the same amounts, always put it trough a soap calculator first.
Like this one: http://www.soapcalc.net/calc/soapcalcwp.asp

First I will make the lye mixture. Measure the exact amount of water and the exact amount of lye you need in seperate cups/bowls. Make sure the bowl for the lye is bone dry because as soon as it comes into contact with water an exothermic reaction will start. Then, very important!: slowly poor the lye into the bowl of water while stirring, never poor the water into the bowl with lye or it might explode! Wear the gloves and safety glasses while doing this. I also put the bowl in the sink so there is less risk of tipping it over or splashing the stuff on myself.
When you add the lye to the water you will see it will get a milky/cloudy colour, and it will become very hot. That is also why I do this first, so it has time to cool down before we move on to the other steps

While the lye solution is cooling down I start measuring my oils/butters and put them in a pan. I measure everything, one ingredient at a time, and then poor or scoop it into the pan so its easy to take a bit out if I poor to much from the bottle. If everything is already mixed together this is ofcourse impossible. So again, measure exact quantities of your ingredients by weight. Because I used sheabutter, beeswax and coconut oil this time I had to melt and mix those first. I also used rice bran oil, olive oil and jojoba oil.

After all my oils are melted and I mixed them well I take the pan of the stove. Now it’s time for a cup of coffee and this will also give the oils and the lye some time to cool down.
Some people say you need to mix everything at room temperature, I never measure any temperatures, I just wait a bit until it’s not very hot anymore and then just mix everything together.

Poor your lye mixture into your pan with the fat in it and mix it with your spoon/whish or stick blender. When you poor in the lye the oil will immediately start looking different. First you can still see the bottom of the pan trough the oils, when you put the lye in, it turns cloudy, you can’t see trough it anymore.

Now you need to stir it with your spoon or whisk or the stick blender (=much quicker) until you get trace. Depending on the oils you are using this will be fast or it wil take some time. (I made 100% olive oil soap once and couldn’t get trace at all, ended up just pooring it in the mold anyway, and the soap turned out just fine)
In the picture below you can see what trace looks like. It is still liquid, but a very thick liquid which holds its shape for a short time after you stirr it.  (If you want you can stir in an essential oil now for a scented soap)

If you have trace, this will be the right time to poor everything into your mold. Tap it to get the air bubbles out. Now just cover it and put it away for 24-72 hours before you can take it out of the mold and cut it into slices.

If you get a really good trace like I did this time, you can try to make the top of the soap look a bit more fancy by stirring around a bit with a fork or spoon.

After 24 hours in the mold see if the soap has frmed up enough to take it out. Take it out of the mold and cut it into slices. Now put the slices upright and let them cure for atleast 4-6 weeks. This way you are sure the saponification process is completed.
Some soaps (like 100% olive oil soap) will still be soft after 6 weeks and you might need to store them for months (up to a year) before it is hard enough to be able to use it without it melting away really fast if it gets wet.

---

The recipe for the soap I made as shown in the pictures above:
– 120 gram shea butter  (20%)
– 100 gram rice bran oil  (16%)
– 220 gram olive oil  (36%)
– 125 gram coconut oil  (20%)
– 40 gram jojoba oil  (7%)
– 10 gram beeswax  (2%)

– 77 gram NaOH
– 208 grm water

– 30 drops of orange eo
– 20 drops of bergamot eo
– 6 drops of cedar eo

This recipe will be enough to fill a 900 gram mold, and will make a soap with 9% superfat. This recipe is totally experimental, I just put all the oils together I had in the house from cooking, or other soap or salve making projects and looked at their different qualities in soap and then made this recipe using a soap calculator. I won’t be able to tell if it’s actually a nice soap for atleast another 4-6 weeks. My aim was to make a soap that has a nice foam but is soft and a bit nourishing for the skin.

---

Laundry soap recipe:
– 550 gram coconut oil
– 97 gram NaOH
– 262 gram water

This will get you a very hard, white bar of soap wit just 1% superfat. I make my own liquid or powder laundry detergent with this soap. You can wash your hands with it but it will be very drying to the skin!
You can get it out of the mold after 24 hours and cut it, it’s probably already quite hard at that point.
Then leave it for 4-6 weeks before use.

---

Usefull links for soap making:
Soap calculator
The qualities of different oils in soap.
Cold process soap making explained

 

 

Tempeh marineren

Ik wil met jullie graag een recept delen voor het marineren van tempeh. Het is heel makkelijk en super lekker maar het moet wel een tijd staan, geloof me het is het echt waard om het langer te laten marineren!

De eerste keer dat ik tempeh zelf ging bereiden was echt een fiasco. Ik had het in blokjes gesneden en in een pan met gewokte groente gegooid, woksausje er bij, klaar dacht ik. Toen ging ik eten, in ik weet geen woorden om te beschrijven wat een horror smaak de tempeh naturel heeft (voor mij althans) ik kon er echt geen hap van wegkrijgen. Na deze ervaring was ik in de veronderstelling dat tempeh vies was, of in ieder geval dat ik het niet lust en ik heb het jaren niet meer gegeten.

Tot ik een keer bij een indonesische toko ging eten en ik daar iets heel lekkers had wat ik niet herkende. Ik vroeg dus wat ik aan het eten was, en tot mijn verassing zeiden ze dat het tempeh was, gemarineerd. Het was echt mega lekker, en leek totaal niet meer op naturel tempeh. Dit moest ik zelf ook een keer maken! Het heeft een lekkere bite die ik bij tofu echt mis 🙂

Ik marineer gewoon een heel pakje tegelijk. Het is lekker op een broodje met wat groente/sla en chilisaus, maar ook in wokgerechten, of als sate aan een stokje met pindasaus er bij 🙂

Ik gebruik niet elke keer dezelfde ingrediënten, ligt er maar net aan wat ik in huis heb, dus ik heb bij sommige ingrediënten een alternatief er achter gezet.

Ingrediënten

• 1/4 cup sojasaus (60ml)
• 4 el honing (of 2 a 3 el stroop, of ahornsiroop of suiker naar smaak)
• 1/2 ui (of een paar lente uitjes)
• 3 tenen knoflook
• Flink stuk verse gember, cm of 2 a 3, fijn geraspt (gemberpoeder kan wel maar naar mijn mening is verse gember wel echt bepalend voor de smaak ik zou het dus niet vervangen)
• Sambal naar smaak (ik zou bij milde sambal voorzichtig beginnen met een theelepeltje. Hou er rekening mee dat de smaak veel intenser is na 12 uur marineren dan wanneer je het net er door roert! Later extra toevoegen kan altijd, als het eenmaal te heet is kan je dit eigenlijk niet meer compenseren.)

Mix alle marinade ingrediënten in een kom. 

Snij de tempeh in kleine blokjes of reepjes. Hoe kleiner je ze snijd hoe sneller en hoe meer smaak ze opnemen. Als je er sate mee wilt maken op stokjes is het natuurlijk handig om iets grotere blokjes te maken 🙂

Doe de blokjes in de kom marinade en roer alles goed door totdat alle blokjes door de marinade geroerd zijn.

Dek de schaal nu af met een bord o.i.d. en zet het in de koelkast. Als je het ’s ochtends in de marinade zet kan je het ’s avonds eten, maar nog lekkerder is het als je wacht tot de volgende dag! Roer het tussendoor nog een keer goed om als je daar tijd voor hebt want de vloeibare marinade zakt natuurlijk naar beneden.

Je kunt de tempeh kort bakken, opwarmen is in principe genoeg maar je kunt het ook wat langer bakken zodat het iets krokanter word. Let op dat er in de marinade suiker zit! Bak het dus langzaam, op laag vuur, anders gaan de suikers carameliseren en is je tempeh binnen een paar tellen zwart!

Herfst favorieten

Ik heb me laten inspireren door andere bloggers en filmpjes op youtube en heb besloten om een herfst favorieten blogpost te maken.Dit gaat bijvoorbeeld over mijn favoriete artikelen, bezigheden, muziek etc. heel breed dus eigenlijk. Ik vind het zelf heel leuk om me op deze manier door anderen te laten inspireren en ik hoop zo ook weer anderen te inspireren 🙂

1. Haken

Het word buiten weer kouder, het regent meer, kortom lekker weer om met een beker thee of warme chocolademelk (daarover hier onder meer 😉 ) op de bank te kruipen, eventueel met een lekker dekentje er bij. Natuurlijk is het dan fijn om een boek te lezen, of een film of serie te kijken. Een paar weken terug had ik opeens zin om weer eens iets te haken, laat dit voor mij nou goed te combineren zijn met een film kijken, de perfecte bezigheid ’s avonds op de bank. 

Zelf heb ik een omslagdoek gehaakt, en van het restje garen wat ik overhield heb ik een stel onderzetters gehaakt voor op de salontafel met behulp van een patroon uit een boek over granny squares haken.

Ik had eerder al gepost over het gebruik van zelf meegenomen tasjes voor groente en fruit, ik kwam een patroon tegen voor het haken van tasjes die heel geschikt zouden zijn als groente/fruit tas wat ik nog graag met jullie wil delen.                                        https://dekneuterclub.wordpress.com/2015/02/27/patroon-gehaakte-boodschappentas-crocheted-grocery-bag

2. Ted talk : hoe bomen met elkaar communiceren 

Ik vond dit echt fascinerend. Dit is geen geitewollen sokken verhaal over knuffelen met bomen, maar een wetenschappelijk verhaal door een onderzoekster over hoe bomen met elkaar communiceren en stoffen uitwisselen en elkaar helpen. Dit heeft mij wel echt aan het denken gezet. https://www.ted.com/talks/suzanne_simard_how_trees_talk_to_each_other?language=en?utm_source=tedcomshare&utm_medium=referral&utm_campaign=tedspread

3. Sushi bowl

Het is op zich niets nieuws, maar voor mij wel een nieuwe ontdekking, de sushi bowl. Sushi vind ik super lekker, en zelf gemaakt is het natuurlijk precies zoals je het zelf lekker vind, maar het is wel behoorlijk tijdrovend vind ik zelf. Wat je dan kunt doen is een sushi bowl maken. Eigenlijk is dit gewoon alle ingredienten van de sushi op een bord mikken zonder de moeite te nemen om er mooie rolletjes van te maken haha. Lekker en makkelijk dus.

Ik heb een laagje rijst gedaan, daar op snippers zeewier (waar je normaal alles inrold, nori vellen in stukjes gescheurd/geknipt) dan daar op wat je normaal als vulling lekker vind, in mijn geval surimi sticks, avocado, paprika en komkommer met wat sesamzaadjes. Ik had er ook nog wat gember bij en soyasaus gemixt met wasabi er overheen gegoten. (Als je het meeneemt kan je de soyasaus even apart laten)

4. Speculaas ‘bonbons’

Niet mijn eigen recept, maar wel verslavend lekker, en het is weer eens wat anders dan het standaard speculaasje 🙂

 https://lisagoesvegan.com/speculaas-bonbons/
5. Warme chocolademelk

Om nog even terug te komen op de warme chocolademelk waar ik het eerder over had, hierbij een link naar 22 verschillende recepten voor allerlei chocolademelk variaties 😀

https://www.buzzfeed.com/chelseypippin/22-hot-chocolate-recipes-to-get-you-through-winter?utm_term=.cbx5ymnMm8#.ku98GNdZNq

Spinazie, peer, pecan, geitenkaas quiche

Een hele mond vol (letterlijk en figuurlijk ;p ) deze quiche. Het is een vegetarische quiche, en hij is echt goddelijk al zeg ik het zelf. Ik heb het recept gemaakt naar aanleiding van een quiche die ik een keer heb gegeten in Frankrijk.

Ingrediënten
1 pakje hartige taart deeg vellen uit de diepvries  of zelfgemaakt deeg (recept onderaan)
Verse spinazie
Handje pecannoten (of walnoten)
1 (rode) ui
1 handpeer
2 teentjes knoflook
150 ml melk
3 eieren
Geitenkaas
Blauwe kaas (ik gebruik dana blue)
Zout & peper

• Verwarm de oven voor op 180 graden.
• Vet een bakvorm in en bekleed deze  met het quiche deeg.
• Snipper de ui fijn en verspreid over de quiche vorm.
• Schil de peer, klokhuis er uit, en snij in lange repen, leg in een krans in de quiche vorm.
  
• Handje pecannoten er over verdelen ( ik breek ze altijd nog een beetje grof in stukken)
• Vul de vorm nu voor de rest op met de spinazie.
  
• Snij geitenkaas in plakjes en verdeel over de vorm. Kruimel daarna nog een beetje blauwe kaas er over.
• Mix de melk, eieren, geperste knoflooktenen en zout/peper. Giet dit over de quiche vulling.
• De quiche kan nu de oven in en is in 30-45 minuten gaar. (De spinazie slinkt in de oven dus er mag best een flinke bult in de quiche vorm 😉 )

Ijsthee

Het word weer zonniger en warmer weer, dus ik kreeg spontaan zin in ijsthee 🙂 Vandaag heb ik deze mooie roze fles met ijsthee gemaakt. Zelf ijsthee maken is super makkelijk, lekker, en je kan genieten van een fles of kan ijsthee zonder het afval van een pak uit de supermarkt. Het enige afval is het papier van de suiker. (Ik koop mijn rietsuiker altijd per kilo in een papieren zak bij de supermarkt) Als je het zonder suiker maakt is het helemaal afval vrij, en ook nog eens gezonder waarschijnlijk 🙂

Je kunt natuurlijk met diverse soorten thee, vruchten en kruiden, vers of gedroogd, ijsthee maken. Het is leuk om te expirimenteren met diverse smaken en combinaties van smaken.

Als je kruiden of vruchten uit eigen tuin gebruikt ben je natuurlijk helemaal groen bezig. Voor de ijsthee die ik vandaag gemaakt heb, heb ik losse thee gehaald bij Simon Levelt. Als je zelf een potje of bakje meeneemt doen ze daar de losse thee voor je in. Onderstaand zal ik het recept delen voor deze mooie roze ijsthee 🙂

ingrediënten
2 eetlepels gedroogde bosvruchten (20 gr.)
1 theelepel sencha (= japanse groene thee)
30 gr. rietsuiker (optioneel)
1 liter water

Ga als volgt te werk:
Neem een grote kan of karaf die hitte bestendig is en waar een theezeef in kan. Kook het water. Als je suiker in je ijsthee wilt los je nu eerst in de kan de suiker op in wat heet water. (In koud water gaat het veel lastiger). Uiteraard kan je de suiker weglaten, er minder in doen, of vervangen door een ander zoetmiddel. Ik heb een verpakking ijsthee uit de winkel bekeken en daar zit 80 gr. suiker per liter in. Helemaal zonder vind ik het persoonlijk niet zo heel lekker, maar er kan wat mij betreft wel drastisch minder suiker in.
Schep de thee en de bosvruchten in een theezeef. Doe deze in het hete (suiker)water en schenk er eventueel nog wat heet water bij tot de theezeef goed onder water staat. (Bij mij is dat meestal ongeveer 0,5 liter.) Laat het nu een half uur trekken. Hierna haal je de thee er uit. Vul nu verder aan met koud water. (Eventueel ijsklontjes als je het graag direct wilt drinken). Omdat mijn waterkan geen deksel heeft heb ik de ijsthee daarna met behulp van een trechter in een glazen beugelfles gegoten. Dergelijke flessen kan je o.a. bij Dille & Kamille of Xenos kopen.

Moestuin

Dit is vooral een post over onze moestuin in het algemeen en wat ik er zo leuk aan vind, er zullen nog posts volgen waarin bepaalde onderwerpen meer in detail besproken worden, zoals bijvoorbeeld vierkante-meter-tuinieren, binnen kiemgroente kweken, wisselteelt, natuurlijke ongedierte bestrijding, oogst bewaren, composteren, et cetera.

Waarom een moestuin?
Eigen groente, fruit en kruiden verbouwen is super leuk om te doen. Zelfs als je het al 100x hebt gezien blijft het elke keer toch weer heel wonderlijk en mooi om mee te maken hoe er uit een klein zaadje een mooie grote plant kan groeien met bijvoorbeeld lekkere boontjes er aan, of pompoenen, of courgettes.

Het heeft iets magisch om een plantje zelf uit een zaadje op te kweken, te verzorgen, en er uiteindelijk -letterlijk- de vruchten van te kunnen plukken. Het gevoel wat je hebt bij het oogsten en eten van groente die je zelf hebt gezaaid en verzorgd is moeilijk in woorden te vatten. Als je een broccoli in de supermarkt koopt denk je er meestal geen seconde over na waar die broccoli vandaan komt of hoe lang het duurt voordat de plant zo’n mooie broccoli gevormd heeft, wie de plant verzorgd heeft etc. Wanneer je zelf een zaadje in de grond stopt, de kleine ontkiemde plantjes liefdevol verzorgd, ze daarna uitplant in de volle grond, water geeft, misschien mest of compost, onkruid weg plukt zodat ze niet overwoekerd raken, en weken of zelfs maanden zo voor je plantjes zorgt voordat je ze kunt opeten, dan geeft dit toch een heel ander gevoel en heb je een veel groter besef van alle energie die ervoor nodig is voordat je daadwerkelijk het eten op je bord hebt. Misschien klinkt dit hoogdravend, maar voor mij is dit ook een spirituele ervaring. Door bezig te zijn in de tuin, in de natuur, voel ik me verbonden met de natuur, onderdeel van een geheel. Ik word me veel meer bewust van de seizoenen, het weer en mijn omgeving.

Dit zijn natuurlijk allemaal subjectieve ervaringen, en er zullen ongetwijfeld ook mensen zijn die tuinieren verschrikkelijk vinden of in ieder geval niet de ervaring zullen hebben die ik er bij heb. Maar het zelf verbouwen van je groente heeft natuurlijk nog meer pluspunten buiten dat het gewoon heel fijn is om te doen. Groente uit eigen tuin is vaak gezonder, uiteraard verser en lekkerder dan uit de supermarkt. (Als je er zelf allerlei bestrijdingsmiddelen over gaat spuiten, en/of je groente kweekt op vervuilde grond gaat gezonder uiteraard niet op, maar dat ligt nogal voor de hand.) Bovendien kan je in je tuin ook allerlei groentes kweken die je in de supermarkt niet (of weinig) tegenkomt. Een ander pluspunt is dat je het voedsel voor jezelf dichtbij verbouwd voor eigen gebruik. Er hoeft dus geen sperzieboon voor jou vanuit bijvoorbeeld Israël overgevlogen te worden naar Nederland om daar in de supermarkt terecht te komen. Groentes uit je eigen tuin zijn uiteraard ook niet verpakt dus je spaart ook veel verpakkingsmateriaal uit.
Ik heb dus een moestuin ten eerste omdat ik het gewoon heel leuk vind, maar ook vanuit het idee dat ik dan gezonder en milieubewuster bezig ben hopelijk, en omdat ik graag meer zelfvoorzienend wil leven.

 

Beginnen met een moestuin
In februari kan je al binnen voorzaaien (of buiten in een koude bak) In maart/april kan je dan je eerste groentes buiten zaaien.
Ik zeg er nu gelijk bij dat ik absoluut geen professioneel tuinder ben en er ook niet heel veel verstand van heb. Meestal rommel ik maar wat aan met een mix van verschillende methodes die mij logisch lijken of die ik gewoon leuk of interessant vind om uit te proberen. Zoals ik het aanpak is dus absoluut niet DE manier om het te doen, en ik kan iedereen aanraden om zelf een (paar) boek(en) aan te schaffen en te lezen.

Wat heb je nodig voor je aan de slag gaat?

• Ten eerste natuurlijk, zaadjes, stekjes of plantjes. Deze kan je kopen bij een tuincentrum of online, maar er zijn ook genoeg zaden en stekjes (ruil) beursen en markten, en ook online zaden ruil groepen op Facebook waar mensen zelf gewonnen zaad uit hun moestuin gratis of tegen een minimale vergoeding aanbieden.
• Je hebt een stukje grond nodig, of bakken met potgrond, compost en/of een speciale moestuin mix. Dit kan bijvoorbeeld je achtertuin of voortuin zijn, bakken op het balkon of zelfs binnen, een volkstuin, of een (braakliggend) stuk grond in je omgeving. (In het laatste geval leg je waarschijnlijk geen complete moestuin aan maar zul je misschien fruit struiken in het gemeente plantsoen zetten of iets dergelijks. Erg leuk, maar er is wel een kans dat de gemeente ze weer weg haalt of dat je buren het fruit opeten 😉 Dit word ook wel guerilla gardening genoemd.)
• Gereedschap. Als je enkel een paar plantenpotten op je balkon hebt kom je al een heel eind met een lepel uit de bestek la als schepje en een klein gietertje, maar in een volkstuin wil je toch wat “groffer geschut” hebben. Denk hierbij in ieder geval aan een schoffel, een spade, een hark, een pootschepje, stokken voor bij bonen en dergelijke, eventueel netten tegen de vogels (het is natuurlijk niet erg als ze wat eten maar als ze alle 10 je bessen struiken kaal vreten is dat al snel minder leuk 😉 ).

De eerste groentes die ik zelf gekweekt heb, liet ik groeien in plastic emmers op het balkon (‘echte’ plantenbakken had ik geen geld voor op dat moment). Dit ging behoorlijk goed. Het was natuurlijk niet veel, maar je kunt prima dingen als kruiden, komkommertjes, tomaatjes, aardbei, sla, radijsjes en dergelijke in bakken laten groeien. De volgende stap waren vierkante-meter-bakken in de achtertuin, en nu heben we een volkstuintje waar we sinds vorig jaar in de volle grond zaaien/planten.

 

Onze tuin
De foto rechts is uit 2014. We hadden toen nog geen kippen in de achtertuin en we  hadden nog geen volkstuintje. We hebben toen een paar bakken gemaakt voor vierkante meter tuinieren. We hadden in de volle grond maïs gezet, rabarber en wat kruiden. Tussen de bakken hadden we paadjes aangelegd van boomschors. Zoals je ziet hebben we niet een heel grote achtertuin. Maar toch kan je er behoorlijk wat groente (en fruit) verbouwen in vierkante meter bakken. De opbrengst zal waarschijnlijk minder groot zijn dan wanneer je in de volle grond je groente kweekt, maar daar staat ook tegenover dat deze methode veel overzichtelijker en makkelijker is en dus veel minder tijd kost. Als je meer wilt weten over deze methode van tuinieren dan kan je googlen naar “square foot gardening”, “vierkante meter tuinieren”, of “makkelijke moestuin”.

Op dit moment hebben we thuis in de achtertuin een stel kippen dames rondscharrelen, en zoals jullie misschien wel weten graven kippen nogal (krabben aan de grond) en ze eten je onkruid weg, maar helaas ook je kropje sla als ze daar de kans voor krijgen. Groente kweken in de achtertuin is dus niet meer zo praktisch omdat ik de kipjes niet graag de hele tijd in hun ren laat (ook al is die vrij ruim) maar ze ook graag regelmatig in de rest van de tuin laat rondscharrelen. Bovendien is mijn zoontje net een jaar oud en die wil ik ook lekker in de tuin rond kunnen laten scharrelen zonder dat dan gelijk mijn moestuin in puin ligt of ik er elke seconde bij moet staan als politieagentje, dus we hebben besloten om in de achtertuin enkel nog de fruitstruiken en de druif te laten staan en verder gras te zaaien. Misschien dat er nog wel een paar kleine fruit boompjes bij komen.
Omdat de achtertuin dus geen moestuin meer is hebben we ons ingeschreven bij een volkstuin vereniging en daar zijn we vorig jaar februari begonnen met tuinieren. Omdat ons zoontje toen net 10 weken oud was hadden we niet super veel tijd en was de opbrengst verre van optimaal, maar het was al wel super leuk om te doen.

Om makkelijk wisselteelt te kunnen toepassen hebben we de tuin in vier vakken verdeeld met behulp van tegels. Vooraan staan bessen struiken. Dan een vak met bonen en peulvruchten, een vak met kool en bladgroente en een vak met wortel gewassen.

 

Handige boeken
De makkelijke moestuin -Jelle Medema
Dit is een boek over square-foot-gardening. Niet zo heel nuttig voor kweken in volle grond, maar wel veel handige info en tips voor het kweken van groente, fruit en bloemen in bakken.

Handboek voor de moestuin – Rob Herwig / Hannelie Boks
Beetje een ouderwets boek maar wel super handig met, naast veel uitleg over moestuinieren in het algemeen, ook veel informatie per groente. Ik heb het ooit op een rommelmarkt gekocht voor 50ct, mocht je het ergens tegenkomen dan is het een aanrader wat mij betreft.

 

Handige links
https://www.facebook.com/groups/zadenruilen (de naam spreekt voor zich lijkt mij)
http://www.makkelijkemoestuin.nl ‘alles’ over vierkante meter tuinieren.
http://www.permacultuurnederland.org
https://www.milieucentraal.nl/wonen/tuinieren/tuinonderhoud/zelf-composteren/ zelf compost maken
https://www.facebook.com/groups/tuinendelen geen eigen tuin of balkon tot je beschikking? Zoek dan hier iemand in je buurt die zijn of haar tuin wil delen, of plaats zelf een oproep.

Gratis downloadbare boeken

The Complete Book of Self-Sufficiency – John Seymour
(via onderstaande link als pdf te downloaden)
The complete book of self-sufficiency

 

 

A Seed Saving Guide for Gardeners and Farmers
from Organic Seed Alliance – 30 page booklet
facebook.com/download/1470353526597109/Seed_Saving_Guide_For_Gardeners_And_Farmers_-_From_The_Organic_Seed_Alliance.pdf

From Generation to Generation – An Activity Guidebook in the Living Tradition of Seed Saving – 49 page book
by Eli Rogosa Kaufman and published by Fedco Seeds
facebook.com/download/491917990977194/Seed_Saving_From_Fedco_Seeds.pdf

A Guide to Seed Saving, Seed Stewardship & Seed Sovereignty – 22 pages
By The Seed Ambassadors Project
facebook.com/download/817157531660889/Guide_to_Seed_Saving_-_Seed_Ambassadors.pdf

Growing Your Own Fruit & Veg For Dummies – 438 pages
facebook.com/download/178139972518765/Growing_Your_Own_Fruit_and_Veg_For_Dummies.pdf

Guide to Setting Up Your Own Edible Rooftop Garden – 80 pages
Published by Alternatives and the Rooftop Garden Project
facebook.com/download/835504806548487/Guide_to_Setting_Up_Your_Own_Edible_Rooftop_Garden.pdf

Mushroom Cultivation For Remediation – 24 pages
A Radical Mycology Publication
facebook.com/download/1787611221466171/Mushroom_Cultivation_For_Remediation.pdf

Wormery

Vandaag is mijn wormery, ook wel wormenbak genoemd aangekomen! (Ik zie nu al een paar mensen vies kijken haha) Ik vind het super leuk dat ze er eindelijk zijn! 😀

Wat is een wormenbak?

Laat ik bij het begin beginnen, wat is een wormery/wormenbak?
In een wormenbak, bijvoorbeeld een zoals op de foto links, kan je met behulp van (speciale) wormen je groenafval uit de keuken omzetten in compost en vloeibare meststof die ook wel percolaat of wormenthee word genoemd. In 1 week kan in een goed werkende wormenbak wel 3,5 kg groenafval door 1 kg wormen worden verwerkt. De wormenbak kan in je keuken staan, op je balkon of bijvoorbeeld in een schuur of garage. Als ze maar niet worden blootgesteld aan vrieskou of in de volle zon staan te bakken in de zomer dan is het goed. Ik heb de bak zelf in de keuken gezet omdat kamertemperatuur het fijnste voor ze is en ze dan dus het meest actief zijn.

Voordelen van een wormenbak

• Je keukenafval hoeft niet meer afgevoerd te worden door de gemeente met het gft afval, je verwerkt het immers zelf met behulp van de wormen in je eigen wormenbak.
• De wormen maken heel mooie compost die je bij je kamerplanten kunt doen, bij planten op je balkon en natuurlijk gewoon in de tuin.
• Onder uit de wormenbak kun je vloeibare meststof, het percolaat, opvangen. Dit kun je verdunnen met water in een verhouding van 1 op 10 en dan (net als bijvoorbeeld Pokon) bij je planten gieten.
• Je hebt geen tuin nodig, of heel veel ruimte. Een wormenbak kan zo groot of klein zijn als je zelf praktisch vind.
• Je kunt je eigen potgrond maken. Het belangrijkste ingrediënt van potgrond, stekgrond, en tuinaarde is turf uit natuurgebieden. Dat kan milieuvriendelijker en goedkoper. Veel tuiniers maken hun eigen potgrond. Zeker als je zelf composteert, is dat een logische volgende stap.
  Kijk voor een ‘recept’ eens op de volgende website: https://www.nudge.nl/projects/maak-je-eigen-potgrond/

 

Mogelijke nadelen

• Een gemiddelde wormenbak zal niet genoeg compost opleveren voor een complete volkstuin of achtertuin. Daarvoor kun je beter een gewone composthoop maken. (Natuurlijk kan je wel de wormenthee in je tuin bij de planten gieten, maar of dit afdoende is als enige meststof in een moestuin durf ik niet te zeggen)
• Je kunt er geen grote hoeveelheden tuinafval in kwijt, het is echt geschikt voor groenafval uit de keuken. Elke dag een handje of wat moet een goed werkende wormenbak wel aankunnen. Voor grote hoeveelheden tuinafval is een composthoop weer beter geschikt (al is het ook daarbij niet handig om er te veel takken en dergelijke in te stoppen omdat het heel lang duurt voordat dat verteerd is)
• Wormen zijn levende wezens en hoewel ze weinig onderhoud nodig hebben kan je ze niet maanden lang aan hun lot overlaten. Ze hebben regelmatig voedsel nodig. Een goed lopende wormenbak schijn je tot een week of 4 alleen te kunnen laten voor bijvoorbeeld een vakantie.

 

Kopen of zelf maken?

Dit is natuurlijk een persoonlijke keuze, het een is niet per se beter dan het ander.
De keus zal van een aantal factoren afhangen:

• Uiterlijk van de bak
  Dit kan interessant zijn als de bak vol in het zicht komt te staan, bijvoorbeeld in je keuken. Komt de bak in een schuur of achter in de tuin dan kan dit een stuk minder belangrijk zijn. Een gekochte bak kan er vaak wat strakker/netter uitzien (afhankelijk van je klus skills ook uiteraard 😉 )
• Budget
  Een gekochte wormenbak is vaak een stuk prijziger dan een exemplaar wat je zelf maakt.
• Ben je handig met klussen
  Een wormenbak maken is niet moeilijk, maar als je twee linkerhanden hebt en/of geen gereedschap tot je beschikking hebt dan is zelf gaan klussen misschien niet iets waar je op zit te wachten.

Ik heb zelf gekozen voor het kopen van een kant en klare wormery omdat ik deze vol in het zicht in de keuken heb staan en ik deze er wat mooier uit vind zien dan gestapelde plastic kratjes. Verder heeft deze een goed sluitend deksel met rubber strips er in zodat de wormen niet kunnen ontsnappen. Ik ben niet vies van de wormen, en ze zouden niet eens moeten willen ontsnappen als ze eenmaal gesetteld zijn, maar het idee van uit bed komen in de ochtend en dan een keuken vol wormen aantreffen vind ik toch weinig aantrekkelijk.

Uiteraard kan je zelf ook een wormenbak knutselen met kratjes of iets dergelijks. Voor een filmpje met uitleg hoe je zelf zon bak kunt maken kan je op youtube dit filmpje kijken: https://youtu.be/exdXKk3iBPY

 

 

 

Meer informatie

Wil je nog meer lezen over wormenbakken, bekijk dan onderstaande links eens.
http://www.wormenbak.nl/
http://www.permacultuurnederland.org/permacultuurtk/wormenbak.pdf
https://www.nudge.nl/projects/start-een-wormenbak/

Vind je het idee van zelf compost maken in je keuken wel interessant maar vind je het idee van wormen helemaal niks, dan zou je eens kunnen zoeken via google op bokashi emmers. Hierbij word je groenafval gefermenteerd in een afgesloten bakje door micro organismen.

 

 

Alternatieven voor plastic groente- & fruit zakjes

Zoals iedereen waarschijnlijk wel heeft meegekregen zijn sinds 1 januari de plastic tasjes bij de meeste winkels niet meer gratis verkrijgbaar. Alleen super dunne zakjes voor groente of vlees zijn nog gratis. Ik hoop dat hierdoor steeds meer mensen een herbruikbare boodschappen tas van huis zullen meenemen bij het winkelen, en dat dit een stap in de goede richting is om in ieder geval te zorgen dat de plastic soep minder zal toenemen.

Hopelijk neem jij al je eigen boodschappen tas mee naar de winkel, maar hoe zit het nu met de plastic tasjes bij de groente afdeling? Laten we eerlijk zijn, een pond sperziebonen los in je tas is gewoon minder praktisch. Als je geen plastic meer wilt gebruiken zijn er een aantal goede alternatieven.

Denk bijvoorbeeld eens aan waszakjes. Ze zijn heel vaak te gebruiken, ze zijn wasbaar (daar zijn ze immers voor gemaakt), en nog een mogelijk pluspunt is dat ze vaak doorzichtig zijn wat vooral voor de cassiere mogelijk fijn is.

Waszakjes zijn o.a. te koop bij action, hema, blokker en diverse kleding winkels. Waszakjes zijn meestal heel goedkoop te verkrijgen.

Een andere mogelijkheid zijn de zakken van Re-Sack. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende maten en lijken eigenlijk erg op waszakken. Het mooie van de Re-Sack groente zakjes is dat ze van organic katoen zijn gemaakt.

Ik gebruik zelf tasjes die ik gemaakt heb van restjes katoen die ik nog had liggen.

Wil je het nog milieubewuster doen dan kan je voor biologisch natuurlijk materiaal kiezen en/of geverfd met natuurlijke verfstoffen.

Wil je graag zelf zakjes maken? Ik zal in een aparte post aandacht besteden aan het zelf maken van groente- en fruit zakjes, en het maken van een shopper. Ze zijn beide super simpel om te maken, zeker de groente zakjes.

Start

Mijn eerste bericht, en daarmee de start van dit blog!

Ik zit vol met ideeën voor toekomstige blog posts, maar eerst moet ik eens goed ontdekken hoe ik alles er qua uiterlijk een beetje leuk uit kan laten zien in wordpress. Dat betekend uiteraard heel veel rondklikken en vooral niet de help pagina’s lezen haha.

Bloggen is voor mij geheel nieuw, dus alle (bij voorkeur positieve en/of opbouwende) feedback is heel erg welkom!